Ήχος, θόρυβος και οργανισμοί

Ήχος είναι οτιδήποτε μπορεί να γίνει αντιληπτό με την βοήθεια της ανθρώπινης ακοής. Ο ήχος είναι αποτέλεσμα μεταβολών πίεσης σε κάποιο μέσο διάδοσης όπως ο αέρας, οι οποίες προκαλούνται από δονήσεις ή αναταραχές μιας «πηγής».  Το πλάτος ταλάντωσης αυτών των μεταβολών καθορίζει την ένταση του ήχου και η γρηγοράδα με την οποία γίνονται αυτές οι μεταβολές καθορίζει την συχνότητα του ήχου.

Τα Χαρακτηριστικά του Ήχου

Η ιδιαιτερότητα κάθε ήχου οφείλεται σε ένα σύνολο από ηχητικά μεγέθη, άλλα από τα οποία είναι ανεξάρτητα από την προσωπική αντίληψη του ακροατή και λέγονται αντικειμενικά χαρακτηριστικά  ενώ άλλα είναι άμεσα συνδεδεμένα με τον ακροατή και λέγονται υποκειμενικά χαρακτηριστικά του ήχου.  Αντικειμενικά χαρακτηριστικά του ήχου είναι η συχνότητα και η ένταση του.  Υποκειμενικά η ακουστικότητα, το ύψος και η χροιά του.

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ  ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ:

1. Συχνότητα: Εύκολα θα παρατηρήσουμε ότι οι ήχοι τους οποίους παράγει ένα μουσικό όργανο  όπως το πιάνο, διακρίνονται σε βαρείς (χαμηλής συχνότητας) και υψηλούς ήχους (υψηλής συχνότητας). Η συχνότητα έχει να κάνει με το πόσο γρήγορα ή αργά πάλλεται η ηχητική πηγή που δημιουργεί τον ήχο.  Για παράδειγμα, όταν η χορδή του  πιάνου πάλλεται 100 φορές το δευτερόλεπτο, τότε προκαλείται ο αντίστοιχος αριθμός πυκνωμάτων στον αέρα, ώστε να γίνεται αντιληπτός  ο συγκεκριμένος ήχος. Συμπερασματικά, η συχνότητα αναφέρεται στον αριθμό τον ταλαντώσεων που εκτελεί η ηχητική πηγή ανά δευτερόλεπτο και μετριέται σε κύκλους ανά δευτερόλεπτο ή Hertz (Hz).

Κάθε ήχος που γίνεται αντιληπτός από το ανθρώπινο αυτί, έχει συχνότητα μεταξύ 20 Ηz και 20.000Ηz  (ή 20ΚHz). Οι πιο χρήσιμες συχνότητες (στην ακοή μας) βρίσκονται κάτω από 10 ΚHz,  (π.χ. ομιλία, μουσική, διάφοροι θόρυβοι).   Υπάρχουν συχνότητες μεγαλύτερες των 20 ΚHz οι οποίες ονομάζονται και υπέρηχοι, ενώ αυτές με μικρότερη συχνότητα των 20 Ηz λέγονται υπόηχοι. Οι δύο αυτές κατηγορίες δεν γίνονται αντιληπτές  από το ανθρώπινο αυτί, μπορεί να έχουν όμως επίδραση στη υγεία του.

2. Ένταση: Τo δεύτερο βασικό γνώρισμα του ήχου είναι η ένταση, στενά συνδεδεμένη με την ισχύ του ηχητικού σήματος που διεγείρει το αυτί μας. Η κύρια αιτία που οι ήχοι έχουν διαφορετικές εντάσεις είναι ότι πιέζουν με διαφορετική δύναμη το τύμπανο του αυτιού μας, και επομένως με το πόσο έντονες είναι οι αναταράξεις που προκαλεί ηχογόνος πηγή.  Όσο πιο μεγάλη ισχύ διαμορφώνουν τα ηχητικά κύματα τόσο περισσότερη δύναμη εξασκούν στο μηχανισμό του αυτιού μας.  Για παράδειγμα, κτυπώντας απλά την χορδή μιας κιθάρας τότε αυτή πάλλεται με μια συχνότητα, δημιουργώντας αναταράξεις που όμως δεν είναι έντονες. Αντίθετα αν κτυπήσουμε την ίδια χορδή με δύναμη παρατηρείται πως πάλλεται με την ίδια συχνότητα αλλά με πολύ εντονότερες διαταραχές. Άρα, το πλάτος της δόνησης της χορδής σχετίζεται με την ένταση του ήχου, έτσι ώστε όσο μεγαλύτερο είναι το πλάτος της δόνησης τόσο ισχυρότερος να  είναι ο ήχος. Η μονάδα μέτρησης της έντασης είναι το bel  ενώ το πολύ συχνά χρησιμοποιούμε το decibel (dB)

ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

1.  Ακουστικότητα:

Η ακουστικότητα αποτελεί ένα από τα υποκειμενικά γνωρίσματα του ήχου τα οποία κάθε ακροατής αντιλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο.   Ήχος ορισμένης συχνότητας και με συγκεκριμένη ένταση θα έχει μικρότερη ακουστικότητα για ένα άτομο με προβληματική ακοή από ότι για ένα άτομο με κανονική ακοή.  Επομένως  για κάθε άτομο η ακουστικότητα  έχει σχέση και με την ένταση του ήχου που παράγει η ηχητική πηγή.

Σε σχέση με την ακουστικότητα οι ήχοι διακρίνονται σε ασθενείς και ισχυρούς, ενώ μονάδα μέτρησης της είναι το Phon, δηλαδή ήχος μόλις ακούγεται από κάποιον έχει ακουστικότητα 1 Phon ενώ με ακουστικότητα 130 Phon προκαλεί πόνο στο αυτί.

2.  Ύψος: να άλλο υποκειμενικό χαρακτηριστικό αποτελεί το ύψος το οποίο συνδέεται άμεσα με τη συχνότητα το ήχου. Η σχέση αυτή διακρίνει τους ήχους σε δύο μορφές, πρώτον σε οξείς με μεγάλη συχνότητα, όπως τους ήχους ενός μαντολίνου και κατά δεύτερον σε βαρείς με μικρή συχνότητα, όπως τους ήχους που παράγει το μπάσο. Και στις δύο περιπτώσεις η συχνότητα εξαρτάται από το πάχος και το μήκος της χορδής που έχει το όργανο, ώστε όσο πιο μικρή σε μήκος είναι η χορδή τόσο μεγαλύτερη συχνότητα παράγεται. Ομοίως  όσο πιο πολύ μειώνεται το πάχος τόσο περισσότερο αυξάνεται η συχνότητα .  Το τέντωμα της χορδής επίσης καθορίζει την συχνότητα του παραγόμενου ήχου. Σε αρκετές περιπτώσεις η αρμονική συχνότητα και το μεγαλύτερο πλάτος καθορίζει και το ύψος του ήχου

3.  Χροιά: Ως τρίτο βασικό υποκειμενικό γνώρισμα είναι η χροιά, χάρη στην οποία αναγνωρίζουμε την πηγή προέλευσης του ήχου (π.χ. τρομπέτα , βιόλα  ή φλάουτο ) ακόμη και αν τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του ήχου είναι τα ίδια.

Η χροιά ενός ήχου αναφέρεται στους σύνθετους ήχους και εξαρτάται από τους απλούστερους ήχους  που τον συνθέτουν. Και αυτό γιατί κάθε περιοδικός ήχος μπορεί να αναλυθεί σε ένα άθροισμα ημιτονικών συναρτήσεων με διάφορα πλάτη και φάσεις και με συχνότητες ακέραια πολλαπλάσιες μιας θεμελιώδους συχνότητας (fundamental frequency). Οι συχνότητες αυτές αποκαλούνται αρμονικές (harmonic frequency) και το πλήθος και το σχετικό τους πλάτος είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνες για το υποκειμενικό αίσθημα της χροιάς ενός ήχου.

Μουσική είναι μια διαδοχή από ηχητικά “μικρογεγονότα” τα οποία εκτελούνται με τις ακριβείς εφαρμογές βασικών μουσικών στοιχείων όπως : ο χρόνος, ρυθμός, μελωδία, αρμονία, ενορχήστρωση, εκτέλεση ώστε να αποτελούν ευχάριστο άκουσμα στο ανθρώπινο αυτί.

Η επίδραση της μουσικής στον άνθρωπο

Από μελέτες που αφορούν την επίδραση της μουσικής στον άνθρωπο αποδείχθηκαν τα παρακάτω.

• Προκαλεί ψυχική ευχαρίστηση
• Υποβάλλει συναισθήματα
• Επιδρά σε σωματικές λειτουργίες
• Επηρεάζει την αντίληψη του χρόνου

Αναλυτικότερα :

Είναι προφανές το ότι η μουσική μπορεί να προκαλεί ευχάριστα συναισθήματα όπως και δυσάρεστα. Υπάρχει μουσική που μας αρέσει αλλά και μουσική που μας απωθεί ή μας αφήνει αδιάφορους ή μας διεγείρει (χρησιμοποιούταν παλιά στις μάχες ).

Η υποβολή συναισθημάτων μέσω της μουσικής γίνεται φανερή κατά την παρακολούθηση των κινηματογραφικών έργων. Η κατάλληλη μουσική στις διάφορες σκηνές του έργου δημιουργεί συναισθήματα συμπάθειας, αγωνίας, χαράς, χαλάρωσης κ.ά. τα οποία επιδιώκει να υποβάλλει ο σκηνοθέτης στον θεατή .  Μπορείτε να φαντασθείτε ένα κινηματογραφικό ή θεατρικό έργο απογυμνωμένο από τη μουσική του;  Ακόμη και στον βουβό κινηματογράφο υπήρχε συνοδεία πιάνου ή περισσότερων οργάνων…..

Όμως έχει και πρόσθετες επιδράσεις που συνδέονται με την πρόκληση συναισθημάτων.  Η ευχάριστη μουσική δημιουργεί αίσθημα ευφορίας στον άνθρωπο και τον βοηθά να νιώσει πιο θετικά, ακόμα και όταν ασκείται πολύ εντατικά, στα όρια της φυσικής εξάντλησης . Η προσεκτικά επιλεγμένη μουσική μπορεί να αυξήσει σημαντικά, μέχρι και κατά 15%, τη φυσική αντοχή ενός ανθρώπου και να έχει θετικές επιπτώσεις στην καρδιοαγγειακή άσκηση και λειτουργία.

Τόσο καταλυτική είναι η επίδραση της μουσικής στον ανθρώπινο οργανισμό ώστε από την εποχή του Πυθαγόρα έως και σήμερα, μουσικά ακούσματα εφαρμόζονται  για την θεραπεία ασθενειών, εφαρμογή που ονομάζεται Μουσικοθεραπεία.

Σημαντική έρευνα απέδειξε ότι νεογέννητα – κυρίως πρόωρα – που εκτίθενται σε μουσική ακρόαση ειδικά επεξεργασμένων ενδομήτριων ήχων και σε νανουρίσματα με την φωνή της μητέρας, κερδίζουν πολύ γρηγορότερα βάρος και εξέρχονται από τη μονάδα εντατικής θεραπείας ταχύτερα σε σχέση με νεογνά που δεν έχουν εκτεθεί σε μουσική .

Κατάλληλα επιλεγμένη μουσική, μέσω της χαλάρωσης δηλαδή της ελάττωσης του stress που επιτυγχάνει η μουσική, μπορεί να μειώνει τη συχνότητα της αναπνοής, τους καρδιακούς παλμούς και την αρτηριακή πίεση σε καρδιοπαθείς ασθενείς που νοσηλεύονται σε μονάδες εντατικής θεραπείας.  Ακόμη έχει αποδειχθεί ότι αυτή η μείωση των καρδιακών παλμών και της αρτηριακής πίεσης σχετίζεται και με τη μείωση των επιπέδων ορμονών όπως η αδρεναλίνη, η κορτιζόλη και κορτικοτροπίνη (οι οποίες κυκλοφορούν στο αίμα και η απότομη αύξηση των επιπέδων τους προκαλεί stress ). Η μουσική δηλαδή επιτυγχάνει ανώδυνα και ακίνδυνα στόχους που οι καρδιολόγοι επιτυγχάνουν με τη βοήθεια φαρμακευτικών ουσιών.

Αυτή η πρωταρχική επίδραση της μουσικής, μέσω κυρίως του ρυθμού, συμβαίνει χωρίς τον έλεγχο της συνείδησης και αφορά όλος τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως φυλής και καταγωγής. Έχει αποδειχθεί ότι όταν ακούμε ένα γρήγορο μουσικό tempo παρατηρείται αύξηση της συχνότητας της αναπνοής και του καρδιακού παλμού και το αντίστροφο στην περίπτωση ενός αργού tempo

Αποτέλεσμα των συναισθημάτων που υποβάλλει η μουσική είναι και η αλλοίωση   της αίσθησης του μήκους του χρόνου αναμονής στις διάφορες αίθουσες αναμονής  π.χ.  σε αεροδρόμια, ιατρεία, αίθουσες ψυχαγωγίας, εστιατόρια, καφετέριες,   γυμναστήρια, supermarkets,  κ.λ.π.   Σε σύγχρονους τέτοιους χώρους πάντοτε υπάρχει η κατάλληλη για την περίπτωση μουσική .

Πολλοί και διαφορετικοί ερευνητές έχουν αποδείξει ότι η κλασική μουσική, μπορεί να βελτιώνει την ικανότητα επίλυσης περίπλοκων μαθηματικών προβλημάτων, αλλά και ότι η έκθεση σε μουσική ακρόαση και συστηματική μουσική διδασκαλία που αρχίζει πριν από την ηλικία των 7 ετών μπορεί να προκαλέσει στον ανθρώπινο εγκέφαλο την ανάπτυξη περισσότερων διαφορετικών νευρωνικών οδών που σχετίζονται αποκλειστικά με το λόγο και τη γλώσσα.

Έτσι με βάση τα πορίσματα  των σύγχρονων ερευνών, ο Πλάτων αποδεικνύεται προφήτης όταν  στον  «Τίμαιο»  – το επιστημονικότερο ίσως έργο του – καθορίζει με ακριβή και λεπτό τρόπο την ουσία και το νόημα της μουσικής:   « Η μουσική αρμονία μας έχει δοθεί από τους θεούς όχι με στόχο την αλόγιστη ηδονή  αλλά με σκοπό να επιβάλλουμε τάξη στις ταραγμένες κινήσεις της ψυχής μας και να τις κάνουμε να μοιάζουν στο θείο πρότυπο».

Η επίδραση της μουσικής στον καταναλωτισμό

Πάντα η μουσική του καταστήματος είναι κυρίαρχος παράγοντας στην επιλογή του κέντρου διασκέδασης που επιλέγουμε. Αυτό βεβαίως είναι γνωστό στους ειδικούς  οι οποίοι φροντίζουν για τη διασκέδασή μας αλλά και για τα έσοδά τους.

Έρευνες σε ακριβά εστιατόρια έδειξαν πως αυξήθηκαν οι πωλήσεις στα ποτά λόγω του ακούσματος πιο αργής μουσικής στον χώρο.   Σε κέντρα διασκέδασης και σε club, η δυνατή μουσική που παρεμποδίζει την επικοινωνία μεταξύ των θαμώνων του καταστήματος,  τους οδηγεί ασυναίσθητα  στην  «επικοινωνία»  με  το ποτό και το φαγητό, αυξάνοντας με τον τρόπο αυτό την κατανάλωση  και επομένως τα έσοδα του καταστήματος.  Το ίδιο οι πωλήσεις σε supermarkets αυξήθηκαν  κατά 38% με την χρήση «χαλαρής» μουσικής στον χώρο .

Ομοίως  η χρήση χαλαρής, όχι έντονης μουσικής κάνει την αίσθηση της αναμονής σε ουρές μικρότερης διάρκειας με θετική επίδραση στη καταναλωτική συμπεριφορά  των καταναλωτών και στα εμπορικά καταστήματα.

Τέτοιες έρευνες έγιναν σε πολλά είδη εμπορικών καταστημάτων και οδήγησαν σε συμπεράσματα που χρησιμοποιούνται κατάλληλα για να αυξηθούν οι πωλήσεις , ή για να προσδιοριστεί το πελατολόγιο του καταστήματος  π.χ. σε σχέση με την ηλικία των καταναλωτών.   Εύκολα μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε ότι οι νέοι κατευθύνονται σε συγκεκριμένα καταστήματα που η μουσική τους απευθύνεται μόνο σ αυτούς …

Θόρυβος είναι ο ανθρωπογενής συνεχής ήχος χωρίς αρμονία που μπορεί να γίνει ενοχλητικός στο αφτί. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ένας από τους δείκτες αξιολόγησης του πολιτισμικού επιπέδου μιας χώρας είναι τα επίπεδα θορύβου που παράγει ο λαός της.  Ο θόρυβος επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα της ζωής των ανθρώπων. Στις μέρες μας 140 εκατομμύρια άνθρωποι στις αναπτυγμένες βιομηχανικά χώρες συμβιώνουν  με ανυπόφορους θορύβους και άλλα 110 εκατομμύρια αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα  στην εργασία και τον ύπνο τους.   Στη χώρα μας οι μεγάλες πόλεις  Θεσσαλονίκη, Πειραιάς, Βόλος , Πάτρα, Ηράκλειο,  και φυσικά η Αθήνα και ειδικότερα το κέντρο της πάσχει από ηχορύπανση.

Ηχορύπανση είναι μορφή υποβάθμισης του περιβάλλοντος και της ποιότητας της ζωής που οφείλεται στους υπερβολικούς σε αριθμό και ένταση θορύβους.  Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η συνεχής έμφαση σε όλο και πιο γρήγορα,  ισχυρά και ελαφριάς κατασκευής μηχανήματα, είχε σαν αποτέλεσμα υψηλότερα επίπεδα θορύβου σε όλους τους κλάδους της βιομηχανίας, τα μέσα συγκοινωνιών, τα εργοτάξια, τις κατασκευές και σχεδόν όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητος. Ο θόρυβος είναι σήμερα μαζί μας παντού, στα σπίτια, τα γραφεία, τα σχολεία, τα νοσοκομεία και οι δυσμενείς συνέπειες του στην ανθρώπινη υγεία έχουν κινήσει το ενδιαφέρον όλων των σύγχρονων κοινωνιών που αναζητούν τρόπους αντιμετώπισης του. Οι άνθρωποι σφυροκοπούνται σήμερα από τον θόρυβο όπου και να βρίσκονται, ακόμη και στα νησιά γιατί και εκεί υπάρχουν ανεξέλεγκτες πηγές θορύβου όπως ηλεκτρογεννήτριες, νυχτερινά κέντρα, αυτοκίνητα και μοτοποδήλατα χωρίς σωστές εξατμίσεις κλπ.   Η ηχορύπανση σε οποιαδήποτε μορφή της, είτε πρόκειται για τον θόρυβο από τα μέσα μεταφοράς, είτε για τους ενοχλητικούς ήχους από το σπίτι του γείτονα ή το δικό μας , αποτελεί ένα από τα δεινά της σύγχρονης εποχής ως επακόλουθο και της τεχνολογικής ανάπτυξης.

Πηγές του αστικού θορύβου: Οι μετρήσεις αναδεικνύουν ως βασική πηγή του αστικού θορύβου    την αυξημένη κυκλοφορία των οχημάτων και ειδικά  των δικύκλων.

Ο θόρυβος των κομπρεσέρ στο δρόμο,  ο συναγερμός των αυτοκινήτων,  της μπετονιέρας στις ανεγειρόμενες περιοχές , οι άγριες φωνές των γειτόνων που μαλώνουν , το γαύγισμα των σκύλων,  τα  dB της μουσικής των κέντρων διασκέδασης στην παραλία κ.ά. συμβάλλουν στην αύξηση της ηχορύπανσης.

Τα κλιματιστικά, ο μεγάλης έντασης ήχος του στερεοφωνικού μας, οι λάμπες φθορισμού στο γραφείο, τα μοτέρ των ψυγείων, οι ανεμιστήρες της οροφής και των υπολογιστών,  αποτελούν μια σημαντική πηγή θορύβου που με  την πολύωρη  λειτουργία τους  κοντά μας σίγουρα αισθανθήκαμε την αρνητική επίδραση τους.

Σήμερα σε πολλές χώρες οι κανονισμοί για την ηχορύπανση είναι ιδιαίτερα αυστηροί και τα επίπεδα ήχου δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 80 dB.

ΘΟΡΥΒΟΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ

Όταν το ανθρώπινο αφτί εξελισσόταν, μαζί με τα αντίστοιχα αισθητήρια όργανα ακοής των άλλων ανώτερων οργανισμών, δεν υπήρχαν οι θόρυβοι των υπερηχητικών αεροσκαφών, τα υψηλά dB των ήχων μιας ντίσκο, ο κρότος των πυροβόλων, οι εκρήξεις των βομβών αλλά και ο συνεχής θόρυβος μιας πολύβουης πόλης ή ενός εργοστασίου, που κάνει τον άνθρωπο να κλείνει τα αφτιά του.

Το ανθρώπινο αφτί έχει έναν εκπληκτικό μηχανισμό προστασίας από ήχους προοδευτικά αυξανόμενης έντασης, αλλά δεν κατάφερε να προβλέψει μηχανισμούς άμυνας για τις διαρκείς και υπερβολικές ηχητικές φορτίσεις που ζούμε σήμερα .  Αλλιώς αντιδρά το ανθρώπινο αφτί στους υψίσυχνους (οξείς) ήχους κι αλλιώς σ’ αυτούς της χαμηλής συχνότητα .

Επιπλέον, ο ανθρώπινος εγκέφαλος, που αξιολογεί τις πληροφορίες των αισθήσεων και δέχεται τα μηνύματα που στέλνει και το αφτί, δείχνει να δυσφορεί με τη συνεχή έκθεση σε πολύ υψηλές ή πολύ χαμηλές συχνότητες.  Έχει αποδειχθεί λοιπόν ότι είναι δυνατόν να δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα στον ανθρώπινο οργανισμό, μέσω της αίσθησης της ακοής, εξαιτίας των ενοχλητικών ή ανεπιθύμητων ήχων που ονομάζουμε θορύβους .

Οι επιπτώσεις στην υγεία από την έκθεση στον θόρυβο

Οι επιπτώσεις του θορύβου στον άνθρωπο καθορίζονται κυρίως από την διάρκεια και την ένταση του ,  αλλά σχετίζονται και με τη συχνότητα.  Θόρυβοι μεγάλης διάρκειας και έντασης είναι γενικά περισσότερο επικίνδυνοι και ενοχλητικοί.  Θόρυβοι υψηλών συχνοτήτων είναι περισσότερο επικίνδυνοι και ενοχλητικοί σε σχέση με θορύβους χαμηλών συχνοτήτων.

Σημασία έχει και η επαναληπτικότητα με την οποία  παράγεται ο θόρυβος. Για παράδειγμα ο περιοδικός ή σποραδικός θόρυβος φαίνεται να είναι λιγότερο επικίνδυνος για την ακοή, σε σχέση με τον συνεχή θόρυβο, επειδή το αφτί έχει την ικανότητα να αναζωογονείται στα ενδιάμεσα ήσυχα χρονικά διαστήματα.  Οι σποραδικοί όμως και παλμικοί θόρυβοι είναι συνήθως περισσότερο ενοχλητικοί, κυρίως επειδή είναι απρόβλεπτοι και ξαφνιάζουν τον ανθρώπινο οργανισμό.

Έρευνες έδειξαν ότι οι επιπτώσεις στην υγεία από την έκθεση στον θόρυβο περιλαμβάνουν κυρίως:

Ενόχληση

Διαταραχή του ύπνου

Ακουστικές βλάβες (μόνιμες ή παροδικές)

Δυσκολία στην ομιλία

Ψυχοσωματικές διαταραχές (άγχος, βίαιη συμπεριφορά,  υπέρταση κ.ά.)

Μείωση της παραγωγικότητας του ανθρώπου στον εργασιακό τομέα

Ο θόρυβος αποτελεί μια σημαντική αιτία ενόχλησης και ψυχολογικής πίεσης. Ακόμα και όταν δεν πρόκειται για υψηλές στάθμες, προκαλεί ανησυχία και άγχος, δυσκολία στην ομιλία .

Ο θόρυβος είναι ο πρώτος παράγοντας της διατάραξης του ύπνου. Ο άνθρωπος μετά από έναν ανήσυχο ύπνο αισθάνεται μια κόπωση και δεν μπορεί να αποδώσει σωστά κατά την διάρκεια της ημέρας. Όταν το πρόβλημα είναι χρόνιο, οι επιπτώσεις στην υγεία είναι σημαντικές. Ιδιαίτερη ευαισθησία στην ηχορρύπανση εμφανίζουν τα παιδιά, ενώ ο θόρυβος επιδρά δυσμενώς και στη μαθησιακή διαδικασία.

Αρκετές φορές έχει παρατηρηθεί ότι ο θόρυβος μπορεί να αποτελέσει αιτία νευρικής υπερέντασης, απώλεια της libido, για την επιθετικότητα των ανθρώπων, ακόμα και για την βίαιη συμπεριφορά τους, για την αύξηση της εγκληματικότητας, των αυτοκτονιών.   Η πλειονότητα των κατοίκων στις οδούς Πατησίων και Πανεπιστημίου διαπιστώθηκε ότι πάσχουν από ψυχολογικά προβλήματα , πράγμα το οποίο αποδίδεται στην διαρκή επίδραση του θορύβου στο νευρικό τους σύστημα.   Πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι ο ένας στους τρεις πάσχει από ψυχολογικά προβλήματα εξαιτίας του θορύβου και άλλων περιβαλλοντικών αιτίων.

Αποδεδειγμένες είναι επίσης και οι αρνητικές συνέπειες του θορύβου στην κοινωνική συμπεριφορά ατόμων. Σε εργαστηριακή έρευνα διαπιστώθηκε  ότι πολύ λιγότεροι άνθρωποι έδειχναν διάθεση να βοηθήσουν κάποιον συνάνθρωπο τους, όταν στο περιβάλλον επικρατούσαν επίπεδα θορύβου 85 dB σε αντίθεση με όταν επικρατούσαν επίπεδα θορύβου κάτω από 65 dB

Σύμφωνα με άλλες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια, ο θόρυβος μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα των ορμονών που συνδέονται με το στρες, όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη, ακόμη και κατά τη διάρκεια του ύπνου. Όσο πιο πολύ παραμένουν αυτές οι ορμόνες στο κυκλοφορικό, τόσο πιθανότερο είναι να προκαλέσουν προβλήματα υγείας.

Έτσι, όταν το στρες είναι έντονο μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακά προβλήματα, εμφράγματα, εγκεφαλικά, υψηλή πίεση και προβλήματα του ανοσοποιητικού ενώ παραβλάπτει και την αίσθηση της όρασης, αφού δημιουργεί προβλήματα στην αντίληψη του βάθους και στον εστιασμό των εικόνων.  Ιατρικές έρευνες σήμερα συσχετίζουν το θόρυβο με επιληπτικούς σπασμούς, αύξηση της χοληστερίνης και  της πίεσης του αίματος,

Ανησυχητικά συμπτώματα –ενδείξεις των παραπάνω επιδράσεων στη φυσιολογία του οργανισμού μας είναι η θολή όραση, οι αϋπνίες,  ο πονοκέφαλος, η αδυναμία συγκέντρωσης, οι ταχυπαλμίες, οι στομαχικές κράμπες, το έλκος, η αυξημένη γαστρική δραστηριότητα, η περισταλτική οισοφάγεια συστολή

Σε διεθνή επιδημιολογική έρευνα, που διεξήχθη σε περιοχές που γειτονεύουν με διεθνή αεροδρόμια, δείχτηκε ότι όσοι κατοικούσαν για πέντε ή και περισσότερα χρόνια σε αυτές τις περιοχές είχαν υψηλότερη συστολική  ή «μεγάλη» αρτηριακή πίεση σε σχέση με όσους δεν ζουν κοντά σε αυτά.

Μελέτες έδειξαν ότι σε μια θορυβώδη κοινωνία , παρατηρείται  αυξημένη  χρήση  αντιόξινων   φαρμάκων,   υπνωτικών  και  ηρεμιστικών σε σύγκριση με μια πιο ήσυχη.

Ο θόρυβος είναι ένας από τους πρώτους παράγοντες της απώλειας ακοής σε εκατομμύρια ανθρώπους και οι στατιστικές αποδεικνύουν ότι οι βλάβες στο σύστημα της ακοής συμβαίνει περισσότερο σε νεαρή ηλικία.  Η μακροχρόνια  έκθεση νεαρών ατόμων σε δυνατή και θορυβώδη μουσική συνήθως τους επιφέρει την ασθένεια «Κωφότητα Γέρου», πριν ακόμα φθάσουν στην ηλικία των 30 ετών.     Δυνατοί ήχοι προσβάλουν τα μικρά τριχωτά κύτταρα στο εσωτερικό του αυτιού και τα καταστρέφουν.  Η απώλεια ακοής εγκαθίσταται σταδιακά και χωρίς πόνο.   Μετά από μια έκθεση  σε θόρυβο ο άνθρωπος συνήθως παρατηρεί ένα “κουδούνισμα“ στα αυτιά ή μια γενική δυσκολία στην ακοή. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται «προσωρινή μετατόπιση ευαισθησίας».  Μετά από ένα διάστημα ανάπαυσης η ακοή επανέρχεται στα κανονικά της πλαίσια.   Με επανειλημμένη όμως έκθεση σε υψηλές στάθμες το φαινόμενο αυτό μετατρέπεται από παροδικό σε μόνιμο, με αποτέλεσμα η ακοή να μην μπορεί να επανέλθει στα κανονικά της πλαίσια οπότε έχουμε μόνιμη «μετατόπιση ευαισθησίας».   Η απώλεια ακοής λόγω θορύβου συσσωρεύεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου.  Συχνά την στιγμή που συνειδητοποιεί κάποιος ότι υπάρχει απώλεια ακοής, είναι πολύ αργά.

Η ηχορρύπανση δεν σκοτώνει μόνο τα νεύρα αλλά και την ίδια τη ζωή.  Ο θόρυβος όταν είναι ιδιαίτερα υψηλής στάθμης τόσο ώστε να παρεμποδίζει την επικοινωνία μπορεί να προκληθούν ατυχήματα.

Έτσι  σε εργασιακούς χώρους, με συνεχή θόρυβο υψηλής στάθμης  η επικοινωνία μεταξύ των εργαζομένων είναι ιδιαίτερα δύσκολη και πολλές φορές είναι αδύνατο να γίνουν αντιληπτές οι προειδοποιήσεις για κινδύνους.  Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο θόρυβος ευθύνεται για δεκάδες χιλιάδες θανάτους ετησίως.

Στις συνέπειες της έκθεσης σε θόρυβο είναι και η πρόκληση ατυχημάτων μέσω της οδήγησης.       Ανάλογες συνθήκες πολλές φορές  επικρατούν και στο πεζοδρόμιο ενός δρόμου με πολύ υψηλό κυκλοφοριακό φόρτο ή στο εσωτερικό ενός αυτοκινήτου με πολύ δυνατή μουσική με αποτέλεσμα την αύξηση του κινδύνου πρόκλησης ατυχήματος.

Ο μεγάλος αριθμός των τροχαίων ατυχημάτων που παρατηρείται με μοτοσικλέτες , δεν είναι άσχετος με      τα επίπεδα θορύβου που αυτές δημιουργούν και με     την παρεμπόδιση της αντίληψης των κινδύνων που περιβάλλουν τον μοτοσικλετιστή λόγω της μειωμένης ακουστικής επικοινωνίας με το περιβάλλον του.  Ο ίδιος θόρυβος της μοτοσικλέτας συμβάλλει βεβαίως και αυτός στην αυξημένη παρουσία ορμονών όπως η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη που επιδρούν δυσμενώς στην συμπεριφορά του οδηγού.

ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΟΥ ΘΟΡΥΒΟΥ ΕΙΝΑΙ  ΠΟΛΛΑΠΛΟ

Επιπτώσεις στην οικονομία

Ο θόρυβος, εκτός από τις αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, έχει συντελέσει και στην περιβαλλοντική παρακμή των αστικών κέντρων και την οικονομική υποβάθμιση πολλών περιοχών.

Είναι γνωστό ότι δυσκολότερα  πωλούνται ή ενοικιάζονται οι χώροι για χρήση κατοικίας οικογένειας όταν βρίσκονται σε περιοχές μεγάλου θορύβου. Ανάλογα διαμορφώνονται και οι τιμές ενοικίασης ή πώλησης. Έτσι επέρχεται και η  οικονομική υποβάθμιση πολλών περιοχών.

Σε αντίθεση με τα περισσότερα αστικά κέντρα αναπτυγμένων κρατών, όπου οι αξίες ακινήτων στα κέντρα είναι πολύ μεγαλύτερες  από τις αξίες ακίνητων στα προάστια, στην Αθήνα παρατηρείται το παράδοξο φαινόμενο να έχουμε αξίες ακινήτων στο κέντρο πολύ χαμηλότερες από τις αξίες ακινήτων στα προάστια.

Το οικονομικό κόστος της υποβάθμισης των αστικών κέντρων στους ιδιοκτήτες ακινήτων αλλά και στο ίδιο το κράτος είναι ανυπολόγιστο και αναμφισβήτητο.   Οι ιδιοκτήτες ακινήτων έχουν περιουσίες οι οποίες αξίζουν πολύ λιγότερο από ότι θα έπρεπε και το κράτος έχει μεγάλη απώλεια φορολογικών εσόδων, λόγω μείωσης της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων.

Εάν επιπλέον εξετάσουμε το κόστος και επιπτώσεις της περιβαλλοντικής υποβάθμισης στον τουρισμό, τις εμπορικές και πολιτιστικές σχέσεις με άλλα κράτη, την δυσμενή επίδραση σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, την ανθρώπινη υγεία και ποιότητα ζωής, συμπεραίνουμε πως μας είναι αδύνατο να αγνοήσουμε  το πρόβλημα.

Σε ορισμένους εργασιακούς χώρους συναντάμε επίπεδα θορύβου 100-110 dB(Α) παρόλο που η νομοθεσία προβλέπει την λήψη μέτρων προστασίας των εργαζομένων όταν ο θόρυβος πρόκειται να υπερβεί τα 85 dB(Α). Τα παραπάνω επίπεδα πλησιάζουν τα «όρια πόνου» του ανθρώπινου αυτιού και προκαλούν απώλεια ακοής καθώς και σοβαρές άλλες σωματικές και ψυχολογικές βλάβες με αρνητικές συνέπειες και επακολουθεί η ενασχόληση τους σε βοηθητικές θέσεις με μικρότερη αμοιβή. Οι εργοδότες στο εξωτερικό είναι αναγκασμένοι να αποζημιώνουν τους εργαζομένους που έχουν υποστεί ακουστικές ή ψυχολογικές βλάβες εξ αιτίας του επαγγέλματος τους και για να αποφύγουν αυτές τις δαπάνες φροντίζουν να λύσουν το πρόβλημα του θορύβου στον εργασιακό χώρο.

Τα εργοστάσια, βιομηχανικές εγκαταστάσεις και άλλες πηγές θορύβου υποχρεούνται να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα ηχοπροστασίας περιβάλλοντος και εργαζομένων ώστε να έχουν καλές σχέσεις με τους γείτονες και τους εργαζομένους καθώς και προς αποφυγήν αποζημιώσεων.  Οφείλουν επίσης οι υπεύθυνοι  να αντιληφθούν ότι ένα ανθρώπινο περιβάλλον συντελεί στην καλύτερη απόδοση των εργαζομένων και τελικά αυτό αποτελεί όφελος των επιχειρήσεων.

Σήμερα έχουμε αποδείξεις ότι o υψηλός θόρυβος μπορεί  να καταστρέψει υλικά όπως τζάμια και παλιά κτίρια….  Η κατεδάφιση του τείχους της Ιεριχώ από τον ήχο των σαλπίγγων μπορεί να ήταν μύθος αλλά ίσως και να μη ήταν.

Το κοινωνικό ενδιαφέρον

Το ευρύ κοινωνικό ενδιαφέρον και η ανησυχία των ανθρώπων όλου του κόσμου για τις συνέπειες του θορύβου είχαν σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία ερευνητικών κέντρων, εταιρειών ακουστικής και άλλων οργανισμών με σκοπό την εξεύρεση λύσεων στο πρόβλημα του θορύβου.   Στις αναπτυγμένες κοινωνίες οι υπεύθυνοι φορείς απαρτίζονται από στελέχη με σωστή εκπαίδευση και ικανότητες υλοποίησης κατάλληλου περιβαλλοντικού σχεδιασμού, ώστε τα προβλήματα του θορύβου να είναι ελάχιστα.

Τα αποτελέσματα της εργασίας αυτών επέφεραν νομοθεσίες ανωτάτων ορίων θορύβου στους χώρους εργαζομένων, κατοικημένων περιοχών, αεροδρομίων, τραίνων, αυτοκινητόδρομων, μηχανημάτων, συσκευών κλπ.  Μια ματιά στα προσπέκτους με τα χαρακτηριστικά των αυτοκινήτων και των μοτοσικλετών θα μας δείξει το πόσο μεγάλη σημασία δίνουν οι φορείς αυτοί στην μείωση της ηχορύπανσης.  Η πολιτεία επίσης έχει προβλέψει και τον έλεγχο των οχημάτων από τα ΚΤΕΟ σε τακτά διαστήματα και για τον θόρυβο που αυτά δημιουργούν.

Στην πλειονότητα επίσης των ενημερωτικών φυλλαδίων των οικιακών συσκευών αναγράφεται και το επίπεδο του θορύβου με τον οποίο επιβαρύνει η λειτουργία τους τον ιδιωτικό μας χώρο.  Είναι μεγάλης βαρύτητας η επιλογή μας να αφορά  συσκευές χαμηλού θορύβου.

Χαρακτηρισμός κατάστασης θορύβου σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία.

Ένταση θορύβου   (dB)	Χαρακτηρισμός θορύβου
μέχρι 66	καλή
μέχρι 68	αποδεκτή
μέχρι 71	μέτρια
από 72 έως 74	κακή
από 75 έως 77	πολύ κακή
από 78 και άνω	απαράδεκτη

ΗΧΟΙ ΣΤΗ ΦΥΣΗένταση ( dB) ΗΧΟΙ ΠΟΛΗΣ          ένταση  (dB)

πέταγμα πεταλούδας      < 5 αυτοκίνητο έως 80

λάλημα πετεινού έως 85 τηλεόραση έως 55

βάτραχος έως 64 κομπρεσέρ έως 100

στην έρημο έως 20 ντισκοτέκ έως 110

ανθρώπινη φωνή έως 40 αεροπλάνο έως 120

Κλείστε τα αυτιά σας στον θόρυβο της πόλης

Αυξάνονται τα περιστατικά απώλειας ακοής   μεταξύ παιδιών και νέων

Καθημερινή, 4-1-2009

Ο Μάικλ φορά τα ακουστικά στο κεφάλι από την αρχή της εφηβείας του, περπατώντας κάθε μέρα στους δρόμους με την αγαπημένη του μουσική να «διεισδύει» στα αυτιά του.   Μόλις έφτασε στα 20, τα αισθητήρια τριχωτά κύτταρα στο έσω ους είχαν υποστεί μόνιμες βλάβες και ο Μάικλ είχε ήδη απωλέσει μεγάλο μέρος της ακουστικής του ικανότητας.

Σύμφωνα με ανακοινώσεις του Ινστιτούτου Ακοής των Παιδιών, τα περιστατικά απώλειας ακοής μεταξύ παιδιών και νέων ενηλίκων αυξάνονται συνεχώς στις ΗΠΑ και το 1/3 των βλαβών προκαλείται από τους θορύβους.

Αλλά και η Αμερικανική Ακαδημία Ωτολογίας ανακοίνωσε ότι περίπου ένα στα οκτώ παιδιά εμφανίζει απώλεια ακοής που προκλήθηκε από θορύβους.

Αυτό σημαίνει ότι πέντε εκατομμύρια παιδιά έχουν ένα πρόβλημα το οποίο αν και θα μπορούσε να προληφθεί εγκαίρως, εν τούτοις θα τα συνοδεύει στην υπόλοιπη ζωή τους. Συχνά το πρόβλημα δεν γίνεται αντιληπτό έως ότου τα παιδιά εκδηλώσουν επίμονο «κουδούνισμα» στα αυτιά ή αρχίσουν να παρουσιάζουν προβλήματα μάθησης ή συμπεριφοράς στο σχολείο εξαιτίας της δυσκολίας να κατανοήσουν το λόγο.

Η Ακαδημία ξεκίνησε ήδη καμπάνια ενημέρωσης, ελπίζοντας να προστατεύσει την τωρινή και τις αυριανές γενιές από την «επιπόλαια» βλάβη της ακοής τους. Αν και τα νεογέννητα σήμερα ελέγχονται συνεχώς για ενδεχόμενα προβλήματα ακοής, εν τούτοις δεν υπάρχει κάποια ομοσπονδιακή οδηγία στις ΗΠΑ για εξέταση της ακοής παιδιών σχολικής ηλικίας.  Ενδεικτικό είναι, όπως επισήμανε μια ομοσπονδιακή ερευνητική ομάδα, ότι τα τεστ που γίνονται συχνά δεν ελέγχουν την ακοή σε «αρκετά υψηλούς τόνους».

«Περικυκλωμένοι»

Ζούμε σ’ ένα θορυβώδη κόσμο……   Νέοι αλλά και ηλικιωμένοι «πλήττονται» από θορύβους, τους οποίους ελάχιστα ή καθόλου μπορούν να ελέγξουν:

• Παρακολουθούμε συναυλίες ροκ μουσικής, συμμετέχουμε σε γάμους, πάρτι και αθλητικές εκδηλώσεις, όπου η μουσική είναι τόσο δυνατή που με δυσκολία μπορείς να ακούσεις το συνομιλητή δίπλα σου.

• Μηχανές κοπής του γκαζόν, συναγερμοί αυτοκινήτων και σπιτιών, σειρήνες, μοτοσικλέτες, μεγάφωνα κ.ο.κ. ερεθίζουν συνεχώς τα ακουστικά μας νεύρα.

• Πολλά «μοντέρνα» εστιατόρια με τις μικροφωνικές εγκαταστάσεις τους επιλέγουν την ενίσχυση του θορύβου παρά τη μείωσή του.
• Στο σπίτι, συχνά, η ένταση της τηλεόρασης, του στερεοφωνικού και των παιχνιδιών στον Η/Υ , είναι τόσο υψηλή που δεν ακούγεται το κουδούνι της πόρτας ή του τηλεφώνου.
• Σαν να μην έφθανε ο θόρυβος του περιβάλλοντος, χαρίζουμε στα παιδιά μας θορυβώδη παιχνίδια και συσκευές που μπορούν να βλάψουν μονίμως την ακοή τους.  Υπάρχουν παιχνίδια, τα οποία σύμφωνα με την  Αμερικανική Εταιρεία για Δοκιμές και Υλικά,  μπορούν να παράγουν θόρυβο έως και πάνω από 138 ντεσιμπέλ, όσο δηλαδή ένα αεριωθούμενο σκάφος την ώρα της απογείωσης!
• Μερικές φορές που χρειάζεται να φωνάξετε προκειμένου να σας ακούσει κάποιος που βρίσκεται κοντά σας, η ακοή σας είναι πολύ πιθανό να βρίσκεται σε επικίνδυνη ζώνη ντεσιμπέλ.

Μια σειρά μελετών που έγιναν το 2002 σε 116 νήπια από ερευνητές του Johns Hopkins, έδειξαν ότι ακόμα και ένα περιβάλλον με μέτριας έντασης θόρυβο μπορεί να επηρεάσει την εκμάθηση μιας γλώσσας.

Σε μια άλλη μελέτη, διαπιστώθηκε ότι παιδιά που έκαναν μάθημα σε τάξεις που βρίσκονταν στην πιο θορυβώδη πλευρά του σχολείου είχαν χαμηλότερους βαθμούς στην ανάγνωση απ’ ό,τι εκείνα των οποίων οι τάξεις ήταν στην ήσυχη πλευρά!

Η επίδραση ενός «θορυβώδους» σπιτιού στην ακοή ενός μωρού  που βρίσκεται σε πάρτι     με πολύ κόσμο είναι αντίστοιχη  με αυτή ενός ηλικιωμένου ατόμου  το οποίο έχει υποστεί απώλεια ακοής λόγω γηρατειών.

Σήμερα στους χώρους εργασίας απαιτείται προστασία της ακοής για εκείνους που εκτίθενται σε θόρυβο πάνω από 85 ντεσιμπέλ.

Δύο τρόποι

Η απώλεια ακοής λόγω θορύβου μπορεί να προκληθεί με δύο τρόπους:

• με σύντομη έκθεση σε ένα πολύ δυνατό θόρυβο
• ή από συνεχή έκθεση σε μετρίου επιπέδου θόρυβο.

Τα 15.000 πολύ μικρά τριχωτά κύτταρα στο έσω ους είναι αυτά τα οποία μεταφέρουν την ηχητική ενέργεια στον εγκέφαλο, και όταν υποστούν βλάβη αυτά τα κύτταρα δεν μπορούν να αντικατασταθούν.

Η βλάβη δυσκολεύει το άτομο στο να ακούει υψηλούς τόνους, συμπεριλαμβανομένων μερικών λεκτικών ήχων καθώς και φωνές γυναικών και παιδιών.  Επίσης μπορεί να προκληθεί εμβοή, δηλαδή ένα συνεχές «κουδούνισμα» στα αυτιά.

Το   Αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Ασφάλειας και Υγείας της Εργασίας υπογραμμίζει ότι θόρυβος 110 ντεσιμπέλ μπορεί να προκαλέσει βλάβες στην ακοή ύστερα από έκθεση μόλις ενάμισι λεπτού της ώρας.

Ένας άλλος οργανισμός Υγείας επισημαίνει ότι «επίπεδα θορύβου πάνω από 85 ντεσιμπέλ θα βλάψουν την ακοή με την πάροδο του χρόνου»  ενώ τα επίπεδα πάνω από 140 ντεσιμπέλ –που αγγίζουν το κατώτατο όριο του πόνου– μπορούν να βλάψουν την ακοή ύστερα από μια μόνο έκθεση.

Οι ειδικοί συμβουλεύουν

– Αποφεύγετε την αγορά παιχνιδιών, που κάνουν διάφορους θορύβους εντυπωσιασμού και μπορούν να βλάψουν την ακοή των παιδιών.

– Αποφεύγετε να παρακολουθείτε ταινίες με εκκωφαντικούς θορύβους και μην εκθέτετε τα παιδιά σε τέτοιους θορύβους.

– Τα παιδιά που συμμετέχουν σε μουσικές μπάντες  θα πρέπει να προφυλάσσουν τα αυτιά τους.

– Το ίδιο ισχύει όταν χρησιμοποιούνται θορυβώδη εργαλεία και συσκευές παντός είδους.

– Όσο υπερβολικό και αν ακούγεται, θα πρέπει να προστατεύετε τα αυτιά σας ακόμη και από τους ήχους των παιχνιδιών στους υπολογιστές.

Επίδραση του θορυβου σε  άλλους  ζωντανούς οργανισμούς

Στη Ζάκυνθο οι χελώνες Caretta caretta αντιμετωπίζουν προβλήματα αναπαραγωγής εξ αιτίας της ηχορρύπανσης που δημιουργούν τα κέντρα διασκέδασης που έχουν κτισθεί στην περιοχή ενώ ορισμένες φαίνεται να έχουν πεθάνει από αυτή την αιτία.  Σε άλλες περιοχές, φάλαινες  έχουν εξοκείλει από ηχορύπανση στη θάλασσα.

Το ίδιο ενοχλούνται  και τα πουλιά : Δεν επιβιώνουν μέσα στις πόλεις παρά μόνο ορισμένα είδη πουλιών ενώ τα περισσότερα είδη έχουν πλέον οριστικά απομακρυνθεί από τις πολύβουες κατοικημένες περιοχές.  Οι σύγχρονες πόλεις μπορούν να γίνουν τόσο θορυβώδεις ώστε να τροποποιείται ακόμη και η συμπεριφορά των πτηνών: ορνιθολόγοι παρατήρησαν πως τα αηδόνια στο Βερολίνο κελαηδούν κατά 14 ντεσιμπέλ ψηλότερα για να ακουστούν.

Στους φυσικούς τους βιότοπους τα πουλιά ενοχλούνται τους ανθρωπογενείς θορύβους και απομακρύνονται από τις πηγές θορύβου,  πράγμα που διαπιστώσαμε κατά την επίσκεψη μας στην λίμνη Κερκίνη.

Πολλά πειραματόζωα αποφεύγουν συγκεκριμένες συχνότητες ήχων και αισθάνονται άσχημα πάνω από ορισμένες τιμές dB. Με βάση αυτή τη συμπεριφορά τους  σχετικά πρόσφατα κυκλοφόρησαν στην αγορά ειδικές συσκευές που διώχνουν ανεπιθύμητα θηλαστικά (ποντίκια) ή έντομα (κουνούπια) εκπέμποντας ήχους συγκεκριμένων  συχνοτήτων.

Τα φυτά φαίνεται να απορροφούν τους ισχυρούς ήχους μειώνοντας έτσι τα επίπεδα της έντασης του θορύβου και τα αποτελέσματα της ηχορύπανσης.  Όμως είναι δυνατόν  οι υψηλές συχνότητες μπορεί να οδηγήσουν ένα φυτό ακόμη και στην απώλεια των φύλλων του.

Ακόμα όμως τα αποτελέσματα της ηχορύπανσης δεν έχουν μελετηθεί με προσοχή σε άλλους οργανισμούς, εκτός από τον άνθρωπο.

Υποβρύχια ηχορύπανση

Associated Press  Δημοσίευση: 8 Απρ.

Το σύστημα ηχοεντοπισμού των δελφινιών φαίνεται ότι επηρεάζεται από τα σόναρ

Λονδίνο: Πείραμα με εκπαιδευμένο δελφίνι που ζει στη Χαβάη ενισχύει τις υποψίες για τις παρενέργειες των ισχυρών στρατιωτικών σόναρ: το κήτος υπέστη παροδική κώφωση όταν εκτέθηκε σε ηχητικούς παλμούς υψηλής έντασης.

Όπως οι νυχτερίδες και πολλά ακόμα ζώα, τα κήτη αυτά βασίζονται σε σύστημα ηχοεντοπισμού για να βρίσκουν το δρόμο τους: εκπέμπουν ηχητικά κύματα στο νερό και ακούν την ηχώ από τυχόν εμπόδια που βρίσκονται μπροστά τους.

Σύμφωνα με μία από τις θεωρίες που έχουν διατυπωθεί για την επίδραση των σόναρ στα δελφίνια, οι δυνατοί ήχοι αποπροσανατολίζουν τα δελφίνια ακριβώς επειδή επηρεάζουν την ακοή τους.   Το τελευταίο πείραμα συνηγορεί σε αυτή την υπόθεση, αν και δεν αρκεί για να την αποδείξει, όπως επισημαίνουν οι ίδιοι ερευνητές.

Ο θαλάσσιος βιολόγος Αραν Μούνεϊ και οι συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο της Χαβάης χρησιμοποίησαν μια βεντούζα για να κολλήσουν πάνω σε ένα εκπαιδευμένο ρινοδέλφινο όργανα που κατέγραφαν τα εγκεφαλικά κύματα και τις ζωτικές ενδείξεις του .  Το πείραμα πραγματοποιήθηκε παρουσία του εκπαιδευτή του δελφινιού και δεν του προξένησε μόνιμες βλάβες.  Το πειραματόζωο εκτέθηκε σε σύντομους ηχητικούς παλμούς, οι οποίοι εκπέμπονταν ανά τριάδες με μεσοδιάστημα 24 δευτερολέπτων.  Τα επίπεδα ήχου που χρησιμοποιήθηκαν στο πείραμα θα αντιστοιχούσαν σε απόσταση περίπου 40 μέτρων από την πηγή ενός σόναρ. Όταν η ένταση του ήχου έφτασε τα 203 decibel, το δελφίνι έπαψε να ακούει, καθώς οι μετρήσεις έδειχναν ότι ο εγκέφαλός του είχε σταματήσει να αντιδρά στον ήχο. Η κώφωση διήρκεσε για περίπου 20 λεπτά.  Άλλες καταγραφές έδειξαν ακόμα ότι η ενεργοποίηση του σόναρ οδηγούσε σε άνοδο του ρυθμού αναπνοής.

«Οπωσδήποτε δείξαμε ότι υπάρχουν φυσιολογικές αλλά και ορισμένες συμπεριφορικές επιδράσεις, ωστόσο δεν γνωρίζουμε αν τα συμπεράσματα ισχύουν και στη φύση» δήλωσε ο Δρ Μούνεϊ.

Η νέα μελέτη, που δημοσιεύεται στο βρετανικό Biology Letters, έρχεται να προστεθεί σε προηγούμενες ενδείξεις για το ρόλο των σόναρ μέσης συχνότητας στο θάνατο δεκάδων δελφινιών και φαλαινών που εξοκείλουν στις ακτές.

Σύμφωνα μια άλλη θεωρία για την επίδραση των σόναρ, οι ισχυροί ήχοι τρομάζουν τα θαλάσσια κήτη και τα αναγκάζουν να αναδυθούν υπερβολικά γρήγορα, οπότε σχηματίζονται στο αίμα τους επικίνδυνες φυσαλίδες αζώτου, όπως συμβαίνει και στη νόσο των δυτών.

Ο θόρυβος «τρελαίνει» τα πουλιά .

Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ  12-4-08

Η αστική ηχορρύπανση αλλάζει τη συμπεριφορά των πουλιών της πόλης.

• Σπουργίτια, κοτσύφια, σπίνοι και κοκκινολαίμηδες αναγκάζονται να αλλάξουν συνήθειες και κατοικία για να επικοινωνήσουν με το άλλο φύλο
• Οι ήχοι της πόλης μεταλλάσσουν το DΝΑ τους .
• Οι επιστήμονες ανακαλύπτουν ότι κάποια είδη αναγκάζονται να προσαρμοστούν στον θόρυβο που πνίγει το τραγούδι τους αλλάζοντας την ώρα που κελαηδούν ή τη συχνότητα της φωνής τους.
• Ο θόρυβος στις πόλεις ευθύνεται για τη μείωση στη βιοποικιλότητα των πουλιών που συναντούμε στο αστικό περιβάλλον ή δίπλα σε μεγάλους δρόμους.

Σε όλο τον κόσμο, τα πουλιά προσπαθούν να βρουν τον τρόπο να ανταγωνιστούν τους ήχους που δημιουργεί ο άνθρωπος, αλλά συχνά δεν τα καταφέρνουν. «Συμπεριφορική προσαρμοστικότητα» είναι ο όρος που χρησιμοποιούν οι ειδικοί για να περιγράψουν την ικανότητα των ειδών να αλλάζουν τη συμπεριφορά τους ώστε να τα βγάζουν πέρα στις συνθήκες που επικρατούν στο περιβάλλον τους.

Η ηχορρύπανση δεν αποκλείεται να προκαλέσει γενετικές μεταβολές σε διάφορα είδη, καθώς τα τραγούδια τους παίζουν σημαντικό ρόλο στην επιβίωση και την αναπαραγωγή. Αυτό ίσως έχει ήδη συμβεί στα κοτσύφια, σύμφωνα με Ολλανδούς επιστήμονες, που μελετούν τον πληθυσμό σε μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις. Οι επιστήμονες πιστεύουν πως τα κοτσύφια έχουν αρχίσει να διαχωρίζονται σε δύο είδη, της πόλης και της εξοχής, λόγω του αστικού θορύβου. «Βλέπουμε την αρχή της διαδικασίας αλλά ίσως δεν ζούμε όταν ολοκληρωθεί», λέει ένας ερευνητής.

Τα κοτσύφια ανήκουν στα είδη που καταφέρνουν να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα.  Επέλεξαν να βάλουν στο συρτάρι την «μπάσα» φωνή τους και να αποφύγουν τις χαμηλές συχνότητες για να μπορούν να ακούγονται.  Το ίδιο κάνουν τα σπουργίτια, οι σπίνοι και οι καλόγεροι. Το ίδιο καλά προσαρμόζονται και οι κοκκινολαίμηδες, οι οποίοι τραγουδούν πλέον το βράδυ αφού τις πρώτες πρωινές ώρες δεν μπορούν να ακουστούν πιο δυνατά από τα αυτοκίνητα. Όλα αυτά τα πουλιά στις πόλεις τραγουδούν πολύ πιο δυνατά απ’  ότι τα συγγενή τους είδη στην εξοχή.  Η έρευνα απέδειξε ότι κύριος λόγος για την αλλαγή είναι ο θόρυβος και όχι η φωτορρύπανση.

Τα αηδόνια προτιμούν άλλη μέθοδο, που τους ταιριάζει καλύτερα: ανεβάζουν την ένταση της φωνής τους. Επιστήμονες στο Βερολίνο ανακάλυψαν ότι τα αηδόνια της γερμανικής πρωτεύουσας κελαηδούν πολύ πιο δυνατά από τα ξαδέρφια τους στο δάσος, φθάνοντας τα 96 ντεσιμπέλ, θόρυβος στα όρια της ανθρώπινης αντοχής.  Όσο πιο δυνατός είναι ο θόρυβος στο περιβάλλον τους τόσο πιο δυνατά τραγουδούν τα πουλιά, τα οποία σημειώνουν τη δυνατότερη ένταση τις καθημερινές και μάλιστα τις πρωινές ώρες αιχμής.

Υπάρχουν όμως και είδη που δεν καταφέρνουν να αλλάξουν συνήθειες. Δεν μπορούν δηλαδή να τραγουδήσουν άλλες ώρες ούτε να αλλάξουν συχνότητα στο τραγούδι τους.  Σε αυτά συγκαταλέγονται οι φλώροι, οι κούκοι, τα σπιτοσπουργίτια και οι τσιχλοποταμίδες.                                               Οι αστικοί πληθυσμοί τους έχουν μειωθεί στις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, όπως δείχνουν έρευνες σε πολλά μέρη.  Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η περίπτωση ενός είδους σπίνου, το οποίο ο θόρυβος ωθεί στην απιστία. Τα πουλιά συνεννοούνται με το ταίρι τους με διάφορους ήχους που αναγνωρίζουν μεταξύ τους. Ο θόρυβος της πόλης όμως πνίγει το ερωτικό τους κάλεσμα, με αποτέλεσμα τα θηλυκά να χάνουν τον δρόμο προς το ταίρι τους και να καταλήγουν σε άλλη αγκαλιά.

Ηχομόνωση

Υπάρχουν πάρα πολλά που μπορούμε να κάνουμε όλοι μας για να περιορίσουμε την ηχορύπανση στο χώρο κατοικίας και εργασίας, γιατί έχουμε στη διάθεση μας την διεθνή εμπειρία με απεριόριστες δυνατότητες και τυποποιημένες λύσεις για κάθε πρόβλημα θορύβου

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει κάποιος προκειμένου να μειώσει κατά 50% τον θόρυβο μέσα στο διαμέρισμά του είναι να τοποθετήσει διπλά τζάμια.  Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των αεροδρομίων, όπου ενώ ο θόρυβος στην πίστα είναι πολύ δυνατός, μέσα στο κτίριο του αεροδρομίου- λόγω των διπλών τζαμιών- δεν ακούγεται σχεδόν τίποτα .  Σε κατοικίες μπορούμε να βελτιώσουμε σημαντικά την ηχομόνωση και ακουστική χρησιμοποιώντας βαριές κουρτίνες στα παράθυρα, ακουστικές ψευδοροφές, χαλιά στο δάπεδο και περιορισμό των ανοιγμάτων. Επιπλέον βελτίωση προσφέρουν οι ακουστικές πόρτες, των οποίων το κόστος δεν έχει μεγάλη διαφορά από το κόστος μιας καλής πόρτας που συνήθως αγοράζουμε.

Σχετικά μικρό κόστος έχουν και οι ηχοπαγίδες στα κλιματιστικά καθώς και διάφορα ηχομονωτικά υλικά στους τοίχους νέων κατασκευών τα οποία επιτυγχάνουν σημαντική μείωση του θορύβου στο εσωτερικό των κτιρίων.

Για τα σπίτια που βρίσκονται κατά μήκος των επαρχιακών δρόμων, ένας φυσικός τρόπος για την αντιμετώπιση της ηχορρύπανσης είναι να φυτευτούν λεύκες, επειδή αναπτύσσονται γραμμικά και λειτουργούν σαν ηχοπετάσματα.

Πολλές δυνατότητες βελτίωσης της ακουστικής (και εμφάνισης) των αιθουσών, γραφείων, συνεδριακών κέντρων, σχολείων, γυμναστηρίων, κέντρων διασκέδασης κλπ μας παρέχουν οι ακουστικές κουρτίνες και η επικόλληση αρχιτεκτονικών ακουστικών πάνελ στις εσωτερικές επιφάνειες των τοίχων. Το κόστος αυτών των πάνελ είναι παρόμοιο με το κόστος άλλων υλικών εσωτερικής διακόσμησης . Για την  αντιμετώπιση της ηχορύπανσης σε κτίρια, όπως τα κέντρα διασκέδασης, τα κλειστά γήπεδα και οι συνεδριακοί χώροι, καθώς και σε αυτά που η ησυχία είναι αναγκαία προϋπόθεση για τη σωστή λειτουργία τους (νοσοκομεία, σχολεία, βιβλιοθήκες κ.ά.) επιβάλλεται η επένδυση των τοίχων με υλικά που απορροφούν το θόρυβο.

Παράλληλα απαραίτητη είναι η κατασκευή ηχοπετασμάτων και ειδικών ασφαλτοταπήτων στους πολυθόρυβους δρόμους που μειώνουν το θόρυβο από την κίνηση των οχημάτων, καθώς και οι έλεγχοι στα οχήματα και κυρίως στις εξατμίσεις τους .

Απαραίτητη είναι και η μεταφορά των εργοταξίων έξω από τις πόλεις, σε συνθήκες που να εξασφαλίζουν την προστασία των κατοίκων αλλά και των εργαζομένων από τη συνεχή έκθεση σε επικίνδυνους θορύβους.

Μονωτικά: στις περιπτώσεις που η ηχορρύπανση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με άλλον τρόπο, υπάρχουν μονωτικά, κυρίως από υλικά με βάση τον πετροβάμβακα, τα οποία τοποθετούνται εξωτερικά στα κτίρια και, στη συνέχεια σπατουλάρονται και βάφονται.

Προς οργισμένον νέον

(του Δημήτρη Ψαθά)

Άλλο πουριτανισμός, νέε μου , και άλλο ευπρέπεια.

Δεν γίνεσαι ούτε πουριτανός, ούτε σχολαστικός, ούτε ηθικολόγος του παλιού καιρού όταν ζητάς από τους συνανθρώπους σου να σέβονται τους κανόνες εκείνους της συμπεριφοράς , που ξεχωρίζουν τους ανθρώπους από τα ζώα.

Το ζώον δεν ξέρει την ντροπή. Ο άνθρωπος πρέπει να την ξέρει. Γιατί άμα χάσει την ντροπή ο άνθρωπος , δεν σημειώνει βήματα προόδου , όπως πιστεύεις , αλλά απλώς μιμείται το ζώον. Νομίζεις ότι είναι πολύ σπουδαία η φιλοδοξία σου να φτάσεις το ζώον ;

Μου γράφεις ότι εμείς της περασμένης εποχής ζούμε σε άλλο κόσμο και δεν μπορούμε να μπούμε στο νόημα της καταλυτικής σημερινής εποχής . Ότι εσείς οι νέοι – με ποιο δικαίωμα τάχα γενικεύεις – έχετε δίκιο να είστε οργισμένοι και ότι δεν μπορείς να συνεννοηθείς ούτε με τον πατέρα σου , γιατί είναι ξεροκέφαλος και έχει σκουριασμένες ιδέες . Γι αυτό είσαι πολύ οργισμένος.

Θα μου επιτρέψεις , καλέ μου νέε , να σου πω ότι είσαι ένας μπούρδας και μακάρι να μπορούσε ο πατέρας σου να βάλει μια σανίδα στο νερό , να την αφήσει να μουσκέψει καλά κι ύστερα να την φέρει σε κατάλληλη επαφή με τα οπίσθια σου. Δυστυχώς όμως , η εποχή μας είναι προοδευτική και ο ταλαίπωρος πατέρας σου αν θα αποτολμούσε κάτι τέτοιο ίσως κινδύνευε να τις φάει από σένα.

Η γενιά του πατέρα σου είναι καθυστερημένη ενώ εσύ είσαι προοδευμένος και , επιπλέον, οργισμένος .

Γιατί , καλό μου παιδί , κι εσύ και όσοι ακόμα οργίζονται μαζί σου , είστε οργισμένοι;

Τα έγραψα προ καιρού σε τόνο εύθυμο , ας τα ξαναπούμε λοιπόν οι δυο μας σοβαρά.

Εσύ είσαι είκοσι πέντε χρόνων, όπως μου λες , και ο πατέρας σου κοντεύει τα εξήντα πέντε.

Εκάθησες ποτέ κάτω να σκεφθείς το τι έχει περάσει ο πατέρας σου και ολόκληρη η γενιά του, σε τι εποχές έζησε , το τι αγωνίες δοκίμασε , το τι τραντάγματα και κλονισμούς των νεύρων του είχε επί τόσα και τόσα χρόνια;

Για βαλε κάτω τα νούμερα να δεις.

Τα παιδικά του χρόνια , πρώτα , πέφτουν στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο με όλες τις τραγωδίες του καιρού – διαβάζεις Ιστορία; – και ύστερα τα νεανικά του με τις Μικρασιατικές εκστρατείες και καταστροφές , ύστερα τις επαναστάσεις , ύστερα την αγωνία του μεσοπόλεμου, όλο με την λαχτάρα του επικείμενου νέου παγκόσμιου πόλεμου , ύστερα την πραγματοποίηση του , ύστερα τον πόλεμο στα Αλβανικά βουνά , ύστερα την εφιαλτική εκείνη Κατοχή , την μαύρη πείνα.

Όλοι οι πατεράδες του καιρού ξυπνούσαν με χτυποκάρδι το πρωί , παίρνανε τους δρόμους και τρέχανε σαν τρελοί να βρούνε κανένα φασόλι , λίγο ρεβίθι , καμιά μπουκιά ψωμί , για ν΄ αναστήσουν τα νήπια , τα μωρά τους .

Όμως αυτοί οι πατεράδες – της γενιάς μου – που πέρασαν όλη τους την ζωή μέσα σε θύελλες , αγωνίες και δοκιμασίες , αυτοί που δοκιμάστηκαν από πολέμους και δυστυχίες όσο καμιά άλλη γενιά , ποτέ τους δεν οργίστηκαν . Ούτε και είπαν να καταλύσουν τίποτα , παρά βάλθηκαν , με άλλες αγωνίες , ν’ αναστήσουν τα παιδιά τους , να τα μεγαλώσουν , να τα μορφώσουν , να τα καμαρώσουν , όπως έκανε , βέβαια και για σένα ο ταλαίπωρος πατέρας σου . Κατάφερε , δηλαδή , να σε κάνει κοτζάμ μαντράχαλο , για να τον περιφρονείς και να τον βρίζεις κι από πάνω ξεροκέφαλο .

Εσύ όμως αρέσκεσαι να είσαι οργισμένος . Γιατί , βρε τριχάρα , είσαι οργισμένος ; Τι είδες εσύ και τι δυστυχίες δοκίμασες ; Πιο είναι εκείνο που σου προκαλεί την οργή ; Μήπως επειδή αυτή η ξεροκέφαλη κοινωνία δεν σου επιτρέπει να βγάλεις και το βρακί σου και να περπατάς στους δρόμους , για να φανείς επαναστάτης και καταλυτής και περιφρονητής των πάντων ;

Δεν λέω πως ο τόπος μας είναι παράδεισος , ούτε ότι είναι ειδύλλιο η ζωή μας . Φτωχή χώρα είμαστε και με την φτώχεια μας παλεύουμε από αρχαιοτάτων χρόνων . Μη δε σου παρέχει όμως , η χώρα μας τούτη , τα μέσα και τις δυνατότητες να φτιάξεις μια κάποια ζωή ανθρώπινη ; Μη δεν αγωνίζεται και δεν σου παρέχει ό,τι μπορεί ο πατέρας σου , μέχρι που να μπορέσεις να σταθείς στα πόδια σου ;

Εσύ όμως δεν χαμπαρίζεις τίποτε απ’ όλα τούτα . Ισχυρίζεσαι μήπως ότι η αγωνία σου -το άγχος που λένε – βγαίνει απ’ το γεγονός ότι κρέμεται η ατομική βόμβα επάνω απ’ το κεφάλι σου ; Αλλά δεν κρέμεται , δηλαδή , και στο κεφάλι του πατέρα σου ; Εκείνος , ωστόσο , δεν λέει να καταργήσει την ντροπή και να μοιάσει με τα ζώα , επειδή νοιώθει την ατομική βόμβα επάνω απ’ το κεφάλι του .

Αντί , λοιπόν , να μου γράφεις γράμματα οργισμένα και να με λες πουριτανό κι αντί να διεκδικείς τα σεξουαλικά σου δικαιώματα – ποιός σου τ΄ αρνήθηκε – κοίτα τριγύρω σου τις χιλιάδες των παιδιών , που μοχθούν για το μέλλον τους , όπως μοχθήσαμε κι εμείς κι όπως πάντα θα μοχθεί η ανθρωπότης γιατί δίχως μόχθο πρόοδος δεν γίνεται . Και όταν λέω πρόοδο , δεν εννοώ εκείνη που ανακάλυψες εσύ μέσα στα εσώρουχά σου . Αυτή την » πρόοδό » σου , την είχαν οι άνθρωποι και τον καιρό ακόμα που ζούσαν μέσα στις σπηλιές .

Σε πείραξε πολύ επειδή έγραψα για μερικές ασχήμιες της Πλάκας κι επειδή γράφω κατά καιρούς γι ανάλογες ασχήμιες ορισμένων νέων της δικής σου φάρας , γι αυτό έτρεξες αμέσως να μου στείλεις το γράμμα σου . Το πήρα , καθώς βλέπεις , και δεν ανέβαλα καθόλου την απάντηση . Αν είναι και το δικό μου λίγο οργισμένο , το κάνω μόνο και μόνο για να φανώ και εγώ στα μάτια σου …… προοδευτικός . Άλλωστε η απάντηση δεν αφορά μονάχα εσένα , αλλά κι άλλους τυχόν , που έχουν τα ίδια μυαλά μ’ εσένα .

Πιθηκίζεις , νέε μου , τους ξένους , νομίζοντας πως κάνεις κάτι . Πιστεύεις πως είσαι «επαναστάτης » ενώ δεν είσαι τίποτ’ άλλο παρά ένας τεμπέλης κι ακαμάτης . Αλλά το φάρμακό σου , σου το είπα : Σανίδα μουσκεμένη . Θα βρεθεί κανένα άγιο χέρι να σου την προσφέρει ;

Η παράνοια φίμωσε τη Γιορτή

Η παράνοια φίμωσε τη Γιορτή

Του Xρηστου Γιανναρά

Το «Χριστός γεννάται, δοξάσατε» πνίγηκε φέτος στον απόηχο της λυσσαλέας κραυγής «Μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι». Και η «επί γης ειρήνη», η άλλη εκείνη ειρήνη που δεν παραπέμπει στο αμεριμνομέριμνον της καταναλωτικής αποχαύνωσης, αλλά σε ελπίδα νίκης καταπάνω στον θάνατο, απόμεινε λόγος περιθωριακός, διακοσμητικός αισθημάτων. Σαν κάποιες φιοριτούρες της εμπορικής καπηλείας των Χριστουγέννων που απόμειναν στις θρυμματισμένες και καμένες βιτρίνες θυμητάρια βανδαλισμού, καθόλου ίχνη Γιορτής.

Ολοφάνερα πια, άξονας συνοχής της ελληνικής κοινωνίας δεν είναι η κοινωνούμενη εμπειρική αναζήτηση αλήθειας, δηλαδή «νοήματος» της ύπαρξης και της συνύπαρξης. Δεν είναι η ποιότητα ζωής, δηλαδή η χαρά των σχέσεων κοινωνίας, ούτε ο πολιτισμός που τον χτίζει πάντοτε η ανιδιοτέλεια της αναζήτησης και της σχέσης. Μια αντικοινωνική, απάνθρωπη βία ντύνεται τη λεοντή της δήθεν εξέγερσης για περισσότερη δημοκρατία και μαζί με την παθητικότητα των πολλών μπροστά στην απάτη, στην ανομία, στο έγκλημα, με τραγική την ιδιοτέλεια των μπροστάρηδων, δεν αφήνει περιθώρια να ξεμυτίσει έστω υπόμνηση Γιορτής.

Ο λόγος για τα Χριστούγεννα απόμεινε ψίθυρος εντελώς ανίκανος να αναμετρηθεί με τη βροντώδη και ανεξέλεγκτη παράνοια. Δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε για τα χειροπιαστά της καθημερινότητας, να ξεχωρίσουμε τη δημοκρατία από την οχλοκρατία και ανομία, πώς λοιπόν να μιλήσουμε για κοινωνούμενη ψηλάφηση ελπίδας που γεννάει πανηγύρι Γιορτής; Πραγματικά, ο πανικός δεν είναι τόσο από την τυφλή βία, είναι από τον κυρίαρχο στον δημόσιο λόγο (τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, εφημερίδες) παραλογισμό, την απροσμέτρητη σύγχυση.

Εξωραΐζουν και ηρωοποιούν σαν «εξέγερση» της νεολαίας τις πολιορκίες αστυνομικών τμημάτων από δεκάχρονα και δεκαπεντάχρονα παιδιά, που μόνο συναισθηματικά (ή με το αφιόνι έντεχνης προπαγάνδας) μπορούν να συνεπαρθούν για κάτι διαφορετικό από τον χαβαλέ. Και με τον ξεσηκωμό των παιδιών θέλουν να καμουφλάρουν τις συντονισμένες (εκ προμελέτης και κατά συρροή) απόπειρες δολοφονίας αστυνομικών υπαλλήλων από ενήλικες κουκουλοφόρους με λοστούς, τσεκούρια και βόμβες μολότωφ. Ούτε καν απόφαση της θεσμικής δικαιοσύνης δεν ξεμύτισε ποτέ να οριοθετήσει το έγκλημα: οι εξόφθαλμες απόπειρες δολοφονίας εκ προθέσεως προσάγονται στον εισαγγελέα και απαλλάσσονται – οι θεσμοί υποτάσσονται στην απειλή της βίας.

Να δεχθούμε ότι η αφορμή οργής είναι δικαιολογημένη. Ότι υπάρχουν αστυνομικοί που αυθαιρετούν, φτάνουν σε αδικοπραγίες, κάποιοι και σε φόνο. Ότι οι προφανώς ένοχοι δικάζονται μεροληπτικά, τους επιβάλλονται μικρές ή καθόλου ποινές. Όμως γιατρεύεται το κακό με το να προπηλακίζουμε χυδαία όλους ανεξαίρετα όσους βγάζουν το ψωμί τους σαν αστυνομικοί υπάλληλοι; Να προσπαθούμε να τους κάψουμε ζωντανούς, να τους λιώσουμε με λοστούς και τσεκούρια μόνο επειδή φοράνε στολή; Οταν βγαίνει αρχηγός κόμματος ή περιώνυμος σατυρικός σχολιαστής και δικαιώνουν εξυμνητικά τις ωμές απόπειρες δολοφονίας αστυνομικών, ποιος θεσμός μπορεί να συμμαζέψει την παράνοια;

Να δεχθούμε δικαιολογημένη την έκρηξη της συλλογικής οργής. Αλλά, αν αφορμή της οργής είναι συμπεριφορές αστυνομικών που οφείλονται στην κακή τους εκπαίδευση, στην απουσία πειθαρχικού τους ελέγχου, στην κραυγαλέα ανικανότητα της πολιτικής τους ηγεσίας, γιατί να ζητάμε το αποδιοπομπαίο σφάγιο σε μια επαγγελματική τάξη βιοπαλαιστών υπαλλήλων και όχι στους κυρίως υπεύθυνους; Γιατί να εξωραΐζεται ο πρωτογονισμός που καίει καταστήματα, αυτοκίνητα, τράπεζες προκειμένου να εκδικηθεί εγκλήματα αστυνομικών, ναι, απαραδέκτως πολλά, αλλά οπωσδήποτε μεμονωμένα; Για όσους ιατρογενείς θανάτους συμβαίνουν στα νοσοκομεία, είναι λογικό να βγούμε στους δρόμους ουρλιάζοντας «Γιατροί, γουρούνια, δολοφόνοι» και να καίμε την πόλη; Το διανοείται κανείς; Υπάρχει εγκληματικότερος (χιτλερικότερος) ρατσισμός από το μεθοδευμένο συλλογικό μίσος για συγκεκριμένη επαγγελματική τάξη;